Irene deelt haar moeilijke en zware gevoel tijdens onze therapiesessie. Haar broer is een half jaar daarvoor overleden na een scooterongeluk.

Wat Irene mij vertelt, hoor ik vaker.

Geen kind is zo aanwezig als het kind dat wordt gemist

Wat heeft Ouders van een Overleden Kind (OOK) dat mooi verwoord. Het is zo waar. In alle gezinnen die ik in de afgelopen twintig jaar heb begeleid, is dit het thema na het overlijden. Het is ook zo goed voor te stellen! Je kind is dood. Een immens verlangen naar je kind. Natuurlijk weet je dat je ook nog andere kinderen hebt, maar het verdriet is, zeker in het begin, veel en veel te groot.

Je wilt zelf ook dood

Het komt vaak voor dat je als moeder zelf ook dood wilt. Ik hoor het minder bij vaders. Het is onverteerbaar dat jouw kind ‘daar’ ‘alleen’ is. Je wilt voor je kind zorgen. Iets wat je je al had voorgenomen op het moment dat je wist dat je zwanger was. Een onuitgesproken beschermingsdrang! Dit kind zal niks gebeuren, dat bescherm je met je leven. Dan gebeurt toch het ergste wat je je kunt bedenken.

Het is niet uit te leggen

Het is niet uit te leggen die ‘doodswens’. Ik zet hem tussen quotes, want iemand wil vaak niet écht dood, maar wil voor het overleden kind(je) zorgen. Dat mag niet alleen zijn! Dat betekent niet dat de andere kinderen niet net zo belangrijk zijn! Het lijkt meer een gevoel te zijn van dat het overleden kind je nodig heeft, meer nog dan het kind dat leeft. Gelukkig begrijp je ook wel dat jouw kind niet ook jou mag verliezen. Maar dit moeilijke gevoel sleep je lange tijd met je mee.

Als broer of zus

Als broer of zus zie je dit grote verdriet van je ouders. Je ziet en voelt ze worstelen. Je worstelt zelf ook! Veel gesprekken, zo niet alle (zeker in het begin) gaan over je overleden broer of zus. Je kunt je afvragen in hoeverre je er zelf nog toe doet! Dat het zelfs zo erg is dat je moeder dood wil om bij je overleden broer of zus te zijn. En jij dan? Ben jij dan niet belangrijk?

Vergeleken worden met je broer of zus

Zo hoorde ik een keer van een jongen, ik noem het hier Boudewijn, van wie de broer twee jaar daarvoor was overleden, dat hij, toen hij zestien werd, een scooter kreeg. Er werd een groot feest gehouden en zijn vader gaf een speech. Daarin vertelde zijn vader ook hoe trots hij was op zijn zoon, dat hij, ondanks het verlies van zijn andere zoon, het zo goed deed. Boudewijn voelde meteen weer het verdriet, van zichzelf, maar ook van zijn ouders en hij vertelde me ook dat het voor hem meteen niet meer zo’n leuk feest was. Hij vond het lastig dat hij veel in verband werd gebracht met zijn overleden broer. Hij tenniste net zo goed, hij deed het net zo goed op school, hij had meer wiskundige aanleg dan zijn broer en zijn broer ruimde altijd zijn kamer op, Boudewijn deed dat niet.

Uitspraken die ook gemaakt worden tussen kinderen in een gezin als er niemand is doodgegaan, maar op het moment dat het kind wordt vergeleken met iemand die overleden is, dan voelt het voor het overlevende kind anders.

Ieder kind is uniek

Ieder kind wil gehonoreerd worden om de dingen van hemzelf. Niet om iets wat hij of zij doet in vergelijking met een ander. Dit speelt al helemaal als er een broer of zus is overleden. Dat ze dingen geleerd hebben van hun broer of zus is mooi en geeft juist houvast, maar vergelijken is een ander verhaal.

Voor ouders is het bijna automatisch dat je je kinderen vergelijkt. Ik weet niet hoe het jou vergaat, maar mijn kinderen vinden het niet fijn als ik ze vergelijk met elkaar (en dat doe ik regelmatig). Ze kunnen zich daar ook over beklagen. Voor kinderen van wie een broer of zus is overleden, ligt dat veel moeilijker, omdat ook zij heel goed aanvoelen hoe zwaar het verlies is. Om dan ook nog aan jou als ouder te vragen of je niet wilt vergelijken, kan dan lastig zijn.

Bespreek het met je kind

Natuurlijk is dit geen wet van meden en persen. Jouw kind kan het wellicht heel anders opvatten. Het beste wat je kunt doen is het open en eerlijk met je kind bespreken. Vraag hoe het voor hem/haar is als je dat doet. Zo laat je (extra) aan je kind merken dat hij/zij er toe doet! Dat je het belangrijk vindt wat jouw overlevende kind vindt.

Terug naar Irene

We bespraken uitgebreid de zin ‘ik wou dat ik was doodgegaan’. Ze begreep heel goed waar die wens vandaan kwam. Tijdens een gezinsgesprek hebben we hierover gesproken. Kon Irene ook goed aangeven hoe moeilijk zij het vond dat het vaak over Bas ging en zij niet het gevoel had er nog toe te doen. Haar ouders hadden zich dit nooit zo gerealiseerd en beloofden beterschap.

Misschien wil je hier iets over kwijt of kan ik op dit moment iets anders voor je doen. Weet me dan te vinden via www.hetnieuwerouwen.nl.

De afbeelding van dit blog komt uit de Rouwkalender. te bestellen als scheurkalender of gratis beschikbaar als app.