Irene:
Ik wil me op mijn werk concentreren, ik durf amper naar de koffiemachine te lopen want zo’n ‘praatje pot’ kan ik niet aan, maar praten over mijn overleden kind wil ik ook niet.
Hoe doe je dat op je werk? Als je weet dat ieder gesprek over ‘kinderen’ kan leiden naar jouw kinderen, maar jij een levend kind en een overleden kind hebt? Niet alleen voor Irene zelf, maar ook voor de collega’s. Hoe kun je omgaan met jouw collega die zo een zwaar verlies te verdragen heeft? Maar ook: hoe kun je omgaan met je collega’s die het allemaal goed bedoelen?
Hoe veel kinderen heb je?
Als je in een nieuwe baan begint (trouwens, dit geldt niet alleen voor op het werk) en mensen vragen “hoe veel kinderen heb je”, dan voel je je hartslag al in je keel. Want wat ga je ze vertellen? Als je twee zegt, dan weet je dat de volgende vraag is: hoe oud zijn ze. Wat ga je dan weer zeggen? Enfin, je voelt al waar het gesprek heengaat. Op enig moment zal je gaan zeggen dat één kind is overleden. De schok op het gezicht van je collega, die je dan wellicht weer moet geruststellen, daar heb jij mee te dealen. Of als je collega gaat vragen: (nadat hij natuurlijk ‘sorry’ zegt): “was jouw kind ziek?” Maar je hebt ook te dealen met je eigen confrontatie wederom met het grote verlies!
Wat wellicht kan helpen is als je zegt “Ik heb twee kinderen, de ene is acht jaar, de andere is op vijfjarige leeftijd overleden. Daar wil ik het nu verder niet over hebben. Mijn kind van acht zit op de basisschool en doet aan voetbal.” Of iets dergelijks. Hoe dan ook: jij hebt het recht om dit gesprek direct te stoppen.
Hoe gaat het met je?
Als je collega’s wel weten dat jouw kind is overleden, dan zijn ze vaak ook met je begaan. Hoe ga je daarmee om? Hoe ga je om met de vragen die ze stellen of die ze juist niet stellen? Vaak krijg je bij de koffieautomaat de vraag “Hoe gaat het”. Tja. Wat kun je zeggen? Ga je daar het hele verhaal vertellen hoe het werkelijk met je gaat? Met het risico dat je gaat huilen en niet kan werken? Met het risico dat je collega zich weer opgelaten voelt (waar jij je niets van aan hoeft te trekken). Er zijn zelden collega’s die je uitnodigen voor een wandeling in de pauze om te horen hoe het met je gaat. Het zijn vaker de ‘en passant’ vragen. Wat moet je daarmee? Misschien gaat het op dat moment wel, maar ging het een uur daarvoor nog helemaal niet. Je wilt misschien niet het uitgebreide verhaal vertellen maar je wilt ook niet ‘liegen’. Zeggen dat het ‘goed’ gaat, voelt als een verloochening van jouw overledene.
Omgaan met de vragen
Je kunt op gaan zien tegen de vragen en je hebt geen idee hoe je ermee om moet gaan. Wat ik mensen vaak aanraad is om te zeggen “op dit moment gaat het best”. Hou het altijd bij ‘dit moment’. Dat kan ook betekenen dat je een andere keer zegt “op dit moment gaat het even niet”. Daarbij heb je alle recht om te zeggen “dank je wel voor de vraag, ik wil het daar op dit moment liever niet over hebben”.
Je gevoel is openbaar bezit geworden
In onze rouwkalender hebben we een spreuk die zegt “jouw gevoel is openbaar bezig geworden”. Alsof je opeens ‘moet’ gaan vertellen hoe het werkelijk met je gaat. Als je het vervelend vindt om op je werk die vragen te krijgen, dan kun je overwegen een mail naar je collega’s te sturen waarin je vertelt dat je het ontzettend waardeert dat mensen met je begaan zijn en dat het voor jou prettiger is om op het werk niet geconfronteerd te worden met dat soort vragen omdat je merkt dat het ten koste gaat van je concentratie.
Er komen geen vragen
Buiten dat je collega’s vragen stellen waar je liever niet op reageert, zul je zeker ook meemaken dat men juist niets zegt of vraagt en jij het gevoel hebt dat iedereen maar doorgaat met het gewone leven. Alsof niemand beseft wat er met jou gebeurt en gebeurd is. Soms merk je dat mensen ongevoelige opmerkingen maken of de plank geheel misslaan als jij iets bepaalds zegt. Het blijkt toch telkens weer ontzettend moeilijk om daar iets van te zeggen. Alsof je niet voor je eigen gevoel op mag komen. Zelfs mensen die ‘vroeger’ heel goed voor zichzelf op konden komen, staan nu met hun mond vol tanden en vallen stil. Alsof een ander zomaar foute opmerkingen mag maken, of zomaar mag doen alsof jouw verdriet niet bestaat.
Ik begrijp hoe je je voelt
Het kan zo pijnlijk zijn als jouw verdriet wordt vergeleken met het verdriet of verlies van een ander. het is al moeilijk voor iemand die hetzelfde heeft meegemaakt om werkelijk te begrijpen hoe je je voelt, laat staan voor iemand die het niet heeft meegemaakt.
Zo hoorde ik eens van een client, die bij mij was omdat haar zoon was overleden, dat haar collega had gezegd “ik snap heel goed hoe jij je voelt, vorig jaar overleed mijn vogel”. Nu doen we niet aan leedconcurrentie, zeker niet, want de vogel kan voor haar net zo erg voelen als het verlies van de zoon. Maar voor mijn client voelde het als een ‘vergelijk’. Het maakte haar angstig om haar verhaal nog te delen met anderen, want hoe moest ze omgaan met een dergelijke opmerking?
Omgaan met ‘foute’ opmerkingen
Afhankelijk van wat tegen je gezegd wordt kun je ervoor kiezen om je mond te houden (en later een goede vriend of vriendin te bellen om stoom af te blazen) of je kunt ervoor kiezen om er wel wat van te zeggen. Dat is voor iedereen weer anders. Voor jezelf opkomen is altijd goed. Dat kun je doen met de ‘ik’ boodschap: “ik merk dat ik het vergelijk wat lastig vind als jij het hebt over jouw vogel en ik over mijn kind, ik kan daar niet zo veel mee”.
Maar ja… ga dat maar eens zeggen als je vol zit met emoties. Hoe dan ook, je mag altijd zeggen wat een opmerking met je doet! Zo ook had ik een client en zijn werkgever had gezegd “het is vreselijk wat je hebt meegemaakt, maar ja, het is maar beter zo, want zij was toch nooit meer dezelfde geworden”. Een tip bij opmerkingen waar je niet mee geholpen bent is om te vragen: “hoe denk jij dat jouw opmerking mij helpt?” Die is best pittig, maar soms zijn de ‘adviezen’ die je krijgt ook best pittig!
Ziekmelden
Je kunt merken dat je collega’s het lastig vinden als jij je ziek meldt. Dat kan zijn omdat je een fysieke ziekte hebt, maar dat kan (en mag!) ook zeker zijn omdat je een geestelijk ‘ziekte’ hebt. Je hebt dagen dat het ‘gewoon’ niet gaat. Lastige is dat je wellicht op je werk weinig laat merken en men ook geen idee heeft hoe het met jou gaat. Dat betekent dat áls je je afmeldt, men ook niet begrijpt waar dat vandaan komt en soms ook hoe ‘echt’ het is (ja, dit hoor ik regelmatig terug van cliënten).
Hoe het ook is, laat je daardoor niet afleiden! Als jij je niet goed voelt, dan is dat zo. Ookal heb je daarna het gevoel dat collega’s met een schuin oog naar jou kijken van “hoe zit dat nou”. Jij moet overeind blijven!
Terug naar Irene
Tanja besloot een mail te sturen naar haar directe collega’s waarin ze rustig uitlegde hoe het nu met haar ging. Hoe moeilijk het voor haar was om elke dag op te staan en eerst langs het lege kamertje van haar dochter te lopen. Hoe ze, als ze in de tram zat op weg naar haar werk, altijd moest huilen. Hoe ze zich, bij binnenkomst in het kantoor, moest en wilde vermannen omdat ze echt haar werk zo goed mogelijk wilde doen, het gaf haar houvast. Ook vertelde ze dat ze het enorm waardeerde dat de collega’s met haar meeleefden, maar dat ze op het werk er niet over wilde praten, juist omdat ze dan wist dat ze niet verder kon werken.
Er is heel goed gereageerd op mijn mail. Ik kreeg mails terug van collega’s die vertelden dat ze het zo lastig vonden om iets voor me te doen, ze wisten niet wat. Er waren zelfs twee collega’s die me uitnodigden om wat te gaan drinken na het werk. Ik denk dat ik daar wel op inga.
Voor Irene was dit een mooie oplossing. Daarna ging ze met veel meer rust naar haar werk, omdat ze nu wist dat de collega’s haar niet ‘plotseling’ zouden ‘belagen’ met een vraag!
Misschien wil je hier iets over kwijt of kan ik op dit moment iets anders voor je doen. Weet me dan te vinden via www.hetnieuwerouwen.nl.
De afbeelding van dit blog komt uit de Rouwkalender. te bestellen als scheurkalender of gratis beschikbaar als app.
