Interview deepfake therapy

Deze interessante vraag stelde Lars van der Miesen (Co-director Black Brick Art & Research Platform) tijdens de engelstalige podcast die we deden over de deepfake therapie in rouw. Lars is filosoof en filosofen stellen vragen! Mijn antwoord, of liever gezegd, vraag was: maar wie zegt dat mensen moeten rouwen? Zijn wij het die dit de mens opleggen? Kan de persoon die iemand verliest zelf nog inschatten of hij of zij op een bepaalde manier verder kan? Wat als iemand gewoon zijn ding kan blijven doen (wat dat dan ook is), naar het werk gaan, sporten, etc., terwijl hij of zij niet zou rouwen. Wie zijn wij dan om dit ‘op te leggen’.

Deze (echt leuke en interessante) podcast komt binnenkort online, dan laat ik het natuurlijk weten.

Wat is rouwen

De vraag liet mij niet los en ook nog na de podcast dacht ik hierover na. Ik besprak dit met mijn oudste dochter Shirley (zelf ook filosoof en visueel antropoloog) en zij kwam met een uitgebreide, en naar mijn mening, interessante visie hierop. Haar vader (mijn toenmalige man) overleed toen zij vijf jaar was, ze kan dus ook zeker meevoelen met het onderwerp.

Onderstaand is wat zij met mij deelde en wat ik graag, gecombineerd met wat toevoegingen van mezelf, met jou deel.

We verliezen gedurende ons hele leven

We verliezen dingen altijd. Maar hoe we daarmee omgaan, verschilt nogal. Als we een schaar verliezen, dan kopen we een nieuwe. We rouwen daar niet om, want niets van onszelf zit in deze schaar.
De rouw wordt echter anders als in het verliezen iets van onszelf zit, oftewel, iets waar we zelf in geïnvesteerd waren. Als je wel in iets geïnvesteerd bent, dat er een stukje van jou in dat andere ligt, dan verlies je een deel van jezelf. Dit speelt wellicht het allermeeste in relaties met mensen van wie we houden. Daar zit (afhankelijk van de relatie) bijna alles van jezelf in.

Je verliest dan dus ook jezelf. Dan moet je jezelf hervinden. Dat proces zou wel eens rouwen kunnen zijn.

Jezelf hervinden na verlies

Als jezelf hervinden rouwen is, dan betekent dit dat je jezelf moet transformeren, jezelf weer moet herkalibreren. Je voelt je gedesoriënteerd in het leven. Het is alsof je je hand in een donkere kamer uitsteekt en de tafel wil pakken om jezelf te stabiliseren, maar de tafel staat er niet. Je bent dan weer opnieuw uit balans. Je bent in rouw constant uit balans. Je zet een stap, maar dat blijkt de trap te zijn en je valt in de diepte. Dit is herkenbaar in rouw: je denkt dat je een bepaalde stap kunt zetten, maar iedere ‘nieuwe’ uitdaging (wat vroeger wellicht routine was) brengt je weer uit balans.

Rouwen is transformatie

Stabilisatie vraagt om heroriëntatie. Kan je dat als iemand aan de muur blijft hangen? Kun je transformeren op het moment dat jouw overledene (wel of niet als een bewegend deepfake beeld) aan de muur hangt? Je bent dan nog steeds een deel van jezelf verloren. Ga je dan aan de slag met jezelf transformeren op basis van dat verlies?

Je zou uiteindelijk kunnen denken van wel. Want die persoon zit niet meer bij jou op de bank, maar hangt dan aan de muur, daar moet je je ook weer toe verhouden. Dan komt het toch weer neer op transformatie.

Transformeren is opnieuw verbinden

Tot zover de kern van het betoog van Shirley. Het hele proces maakt wat mij betreft duidelijk dat je uiteindelijk komt tot een nieuwe verbinding met jezelf en met degene die is doodgegaan. Dat is wat we in rouw ook altijd zeggen: niet loslaten maar opnieuw verbinden.

Daarbij vind ik het woord transformeren hoopvol. Alles wat we doen na het overlijden is transformeren. Hoe groot of hoe klein dan ook. Dat betekent dat wij dus constant in beweging zijn om ons te heroriënteren. Niet van de overledene af, maar naar de overledene toe. Hoe verhouden wij ons nu tot degene die is doodgegaan? Niet “hoe laten we hem los”.

De rouw heeft mij weer gevonden

Shirley eindigde haar betoog met “en zo heeft de rouw mij toch weer gevonden”.

Tja… je kunt Shirley wel uit de rouw halen, maar kun je de rouw ook uit haar halen?

Misschien wil je hier iets over kwijt of kan ik op dit moment iets anders voor je doen. Weet me dan te vinden via www.hetnieuwerouwen.nl.

De afbeelding van dit blog komt uit de Rouwkalender. te bestellen als scheurkalender of gratis beschikbaar als app.