Praten over de dood

Doen we dat wel genoeg? Praten over de dood? Op zich denk ik van niet. Het is voor een hoop mensen een moeilijk onderwerp. Ik ben altijd weer blij als Bureau MORBidee met een mooi initiatief komt. Ze zijn voorvechters om het naderende levenseinde bespreekbaar te maken. Want ik denk dat mensen bang zijn om het over dood te hebben, het confronteert je met je eigen levenseinde, wat onherroepelijk ooit zal komen! Freud zei het al: “de mens leeft zijn leven als reactie op de angst voor de dood”. Dit zijn niet zijn letterlijke woorden hoor, maar de essentie ervan.

Wat laten we zien

Ik merk dat in de huidige maatschappij het moeilijk blijkt om met verdriet om te gaan. Was het vroeger ook zo? Ik weet het niet (ik zou het misschien wel kunnen weten want ik loop al heel wat jaartjes mee), misschien werden we toen minder ‘gepusht’ om onze vrolijke kant te laten zien. We weten nu dat we op onze social media ons van de beste kant laten zien. Zelden lees je dat iemand super verdrietig is, ik geloof dat dit meer in de besloten pagina’s gebeurt, waar de mede-lezers het ook werkelijk begrijpen én er mee om kunnen gaan.

Reactie op verdriet vlak na een verlies

Vlak na een verlies mag je verdrietig zijn, sterker nog, misschien móet je dan ook wel verdrietig zijn (van je omgeving). Men verwacht het. Men dringt erop aan “Je moet er niet voor weglopen hoor!”. “Neem de tijd om het verdriet te voelen”. “Je mag me altijd bellen, ik sta altijd voor je klaar”.

In het begin aandacht genoeg voor je verdriet. Niemand verwacht iets anders. Het wordt geaccepteerd, je krijgt de knuffel(s) die je nodig hebt en een oplossing wordt (nog) niet gegeven.

Reactie op verdriet na een aantal maanden

Na een aantal maanden verandert het. De reactie op verdriet neigt dan vaak naar de oplossing. “Joh, je moet er niet inzakken hoor”. “Hey, je moet wel doorgaan hè?”. “Ga het een plekje geven”. “Hij zou niet willen dat je zo verdrietig was”. “Na regen komt zonneschijn”. “Er komt ook voor jou een betere tijd”.

Het is alsof men het niet meer aankan. Iemand in rouw zegt vaak “ze zijn mijn verdriet zat”.

Fijn dat je weer vrolijk bent

Natuurlijk is het fijn als je weer vrolijk bent, dat spreekt voor zich. Voor de omgeving betekent dit vaak dat ze zich geen zorgen meer hoeven te maken en het machteloze gevoel, van niks voor je kunnen doen, verdwijnt naar de achtergrond. Iedereen blij.

Dit voel jij als rouwende. Je kunt je daardoor extra alleen voelen.

En dan kan het gevoel van een taboe op rouw ontstaan.

Vele vormen van verlies

Nu is rouw een reactie op een verlies. Dus in die zin zit in alles wel rouw. Maar kijk om je heen? Praten we alleen zo moeilijk over rouw door dood? Of hebben we het met allerlei soorten verdriet? Het begint al bij onze eigen kinderen. De knuffel is verloren en een kind wordt al gauw getroost met beloftes (aan nieuwe knuffels), snoepjes, of ‘helpende gedachtes’. Als je valt en je knie doet pijn, komt het, wat mij betreft, te weinig voor dat een ouder met het kind gaat zitten, het kind vasthoudt en knuffelt en zegt dat het ook echt heel pijn doet. Nee, vaker doen we er een pleister op en zeggen we de befaamde woorden “zo, over!”.

We leren het al jong. Verdriet is moeilijk om te verduren

Geen taboe op rouw maar taboe op verdriet

Wat mij betreft gaan we het hebben over taboe op verdriet. Gaan we handreikingen geven hoe je om kunt gaan met het verdriet van een ander (al even een tip: een knuffel is altijd fijn). Gaan we, naast het gesprek over dood stimuleren, het gesprek over verdriet/pijn stimuleren.

Luisteren met je hart

Voor de omgeving is een van de allerbelangrijkste dingen dat je luistert met je hart. Met je hart voel je mee, met je hart snap je hoe pijnlijk iets is. Als je dan naar je hoofd gaat om een goed ‘advies’ te geven, dan kan je beter je mond houden.

Als jij als rouwende wordt geconfronteerd met iemand die jou met clichés probeert te helpen (onze rouwkalender staat er vol van), heb je vast iets aan deze tips:

Tips

• • Als je weet wat je wél fijn vindt, spreek het uit! Zeg “ik snap dat je mij wilt helpen, ik zou het fijn vinden als je ….” (De omgeving weet dan precies wat ze kunnen doen, vinden zij ook weer fijn).
  • Als je voelt dat de woorden te veel zijn, zeg dan “ik vind het fijn als je gewoon even naast me zit, je hoeft niets te doen, laten we samen stil zijn”.
  • Vraag om een knuffel “wil je me alleen maar even knuffelen?” of “hou me alleen maar even vast, dat helpt mij nu”.
  • Je mag ook zeggen “wat je ook zegt, op dit moment zal weinig mij helpen, wat me wel helpt is als je mij het gevoel geeft dat mijn gevoel er mag zijn”

Het zijn een paar ideetjes. Ik snap heel goed dat ik ze hier vanuit mijn eigen comfortabele stoel voor je aan het opschrijven ben (maar geloof me, ik heb er ook mee geworsteld!). Dat het voor jou echt wel even anders ligt, zeker op het moment dat je verdrietig bent.

Bedenk dingen die jou kunnen helpen en app het aan je familie of vrienden, op het moment dat je even niet zo emotioneel bent, dan is het de volgende keer makkelijker, als je wel emotioneel bent, om het aan ze te laten weten, als dat dan nog moet, want ze hebben dan door waarmee ze jou kunnen helpen.

En… je kan ook altijd onze rouwkalender in je WC hangen, dan zien anderen vanzelf wat ze beter niet kunnen zeggen.

Misschien wil je hier iets over kwijt of kan ik op dit moment iets anders voor je doen. Weet me dan te vinden via www.hetnieuwerouwen.nl.